Eğitiminin bir kısmını Almanya’da tamamlayacak olan öğrenciler, iş gezisi için Almanya’ya gidenler, turizm veya başka nedenlerle Almanya’ya gidecek olanlar. Alman Adli Sistemi hakkında neler biliyorsunuz? Umarız ki hiç tecrübe etmek zorunda kalmazsınız. Ancak, yine de Alman Hukuku ve Adli Sistemi hakkında fikir sahibi olmanızı öneririz.
Alman adli sistemi İngiliz ve Amerikan sistemlerinden farklı işlese de, hukuk alanında eğitim almış hukukçular Alman adli sisteminin adil olduğu konusunda hemfikirdirler. Alman Hukuku, soruşturmaların ve duruşmaların adil olmasını sağlayacak birçok garanti sunar.
Mahkemeler ve Hakimler
Adli işlemlerle yüzleşen herkes için, davanın doğasına ve ciddiyetine göre, davalarının görülebileceği bir dizi farklı mahkeme mevcuttur. Ayrıca temyiz yapılabilen bir dizi farklı üst mahkeme de vardır. Davaları gören ve karar alan hakimlerin sayıları ve tipleri ise ilgili olayın tipine göre değişiklik gösterir.
Almanya’da duruşmalar jürisiz görülür ve hakimler mahkeme işlemlerinde daha aktif bir rol oynarlar. Mahkeme işlemleri A.B.D’deki jürili duruşmalara benzemektedir. Alman hukukunda, her sanık, suçu ispatlanana kadar masumdur.
Hakimler
Özel mahkemeye göre, mahkeme kürsüsü tek bir profesyonel hakimden veya profesyonel hakim kombinasyonu ve “hakim yardımcılarından” oluşur. Küçük davalarda yalnızca tek bir profesyonel hakim bulunabilir. Veya, cezaların ağır olduğu ve sanığın ağır cezalar aldığı davalarda dava en fazla beş kişi tarafından görülebilir; bunlardan üçü profesyonel hakim ve ikisi hakim yardımcısı olabilecekken, beş profesyonel hakim de olabilmektedir.
Değişik Alman Eyaletlerinde hizmet veren profesyonel hakimler hukuk uzmanı olarak eğitilmiş olup normal olarak Eyalet tarafından ömür boyu devlet memuru olarak istihdam edilirler. Hakim yardımcıları ise, önceden kararlaştırılmış bir süreyle hizmet etmek üzere bir komisyon tarafından seçilen sıradan vatandaşlardır. Federal mahkemelerde hizmet eden tüm hakimler hukuk profesyoneli olarak eğitilirler. Profesyonel hakim veya avukat olmak zorundadırlar.
Mahkemeler
Alman adli sisteminde hem umumi mahkemeler hem de özel mahkemeler vardır.
Umumi Mahkemeler
Umumi Mahkemelerde sivil, ceza, aile ve evlilik hukukuna ilişkin davalar görülür. (Yerel Mahkemeler de şirket sicilleri ve diğer idari davalara bakar) Bunlar Almanya’da sayıca en çok bulunan mahkemelerdir. Dört tip Umumi Mahkeme vardır. Yerel Mahkemeler (Amtsgerichte) bir profesyonel hakim veya en fazla iki profesyonel hakim ve iki hakim yardımcısından oluşur. Bir üst mahkeme Bölge Mahkemesidir (Amtsgerichte). Bu mahkemelerde davalar üç profesyonel hakim ve iki hakim yardımcısı tarafından görülür. Bunu Bölge Üst Mahkemeleri (Oberlandesgerichte) takip eder. Bu mahkemelerde, kürsüde üç ila beş profesyonel hakim yer alır. En üst Umumi Mahkeme ise Federal Adli Mahkemesidir (Bundesgerichtshof). Federal Adli Mahkemelerde davaları beş profesyonel hakim görür. Ceza davaları bu üç mahkemeden birine verilebilir. Sivil davalar normalde ilk iki mahkemeye verilir. Temyizler iki üst mahkemeye yapılabilir.
Özel Mahkemeler
Özel İdari Hukuk Mahkemeleri (Verwaltungsgerichte) üç seviyeye ayrılır ve devlet mevzuatı ve devlet faaliyetlerine ilişkin davaları görür.
İş Hukuku Mahkemesi de (Arbeitsgerichte) üç seviyeye ayrılır ve istihdam, çalışma koşulları ve toplu pazarlık sözleşmelerine ilişkin davaları görür.
Sosyal Hukuk Mahkemeleri (Sozialgerichte) üç seviyeye ayrılı ve çeşitli sosyal haklara ilişkin davalara bakar. İşsizlik ödemeleri, işçi tazminat talepleri ve sosyal güvenlik ödemeleri bunlara dahildir.
Mâli Mahkemeler (Finanzgerichte) iki seviyeye ayrılır ve yalnızca vergiye ilişkin davaları görür.
Anayasa Hukukuna ilişkin tüm davalar, Federal Anayasa Mahkemesi (Bundesverfassungsgericht) tarafından görülür.
Haklar & Kanunlar
Kendi Aleyhine Suçlama/Tanıklık
Merciler bir süpheliyi sorgularken, söyleyecekleri her şeyin aleyhlerinde delil olarak kullanılabileceğini belirtmek zorundadırlar. Hiçbir şüpheli kendi aleyhine ifade vermeye zorlanamaz ve hiçbir etki altında kalmaksızın sessiz kalma mutlak hakkına sahiptir.
Delil Toplama
Şüphelinin itirazı üzerine fiziki inceleme yapılabilir. Atılı suçun uyuşturucu veya alkole ilişkin olması durumunda, bir sağlık tehlikesi yaratmaması koşuluyla örneğin kar örnekleri alınabilir.
Merciler
Alman Emniyeti diğer gelişmiş ülkelerdekilerle aynıdır. Bir kişinin Alman mahkemesinde bulunması gerekiyorsa, usulüne uygun bir şekilde davet edilir. Mahkemeye katılmamak cezaya çarptırılmakla sonuçlanabilir.
Uyuşturucu
Esrar ve haşhaş dahil olmak üzere uyuşturucu ithalatı, satışı veya bulundurulması gibi uyuşturucu suçları ciddi suçlar olarak ele alınırlar.
Silah
Alman Hukuku, silahların ve diğer silah benzerlerinin kaydı ve sahiplenilmesi konusunda çok sert gereklilikler uygular.
Mal satışı
Bir birey tarafından satılan herhangi bir eşya (araba dahil), açıkça hariç tutulmadığı sürece, yasa ile otomatik olarak altı aylık bir garanti teşkil eder. Kullanılan bir eşyanın hayatın olağan akışı içerisindeki normal aşınması ve eskimesi bir kusur olarak ele alınmaz.
Boşanma
Alman Evlilik Kanunları altında, taraflardan biri, boşanmanın çekişmeli olduğu durumlarda üç yıl, çekişmesiz olduğu durumlarda ise bir yıl boyunca ayrı olmadıkça boşanma davası açamaz. Bozma çok nadirdir.
Sözleşmeler
Alman ve İngiliz-Amerikan hukukları arasındaki farklılıklar, iş sözleşmelere geldiğinde kesinlikle gözle görülür bir hâl alır. Örneğin A.B.D’de bir sözleşmede her şeyin tek tek belirtilmesi yaygın, ve hatta gerekldiir. Alman Hukukunda ise bu iş: “Kısa sözleşme iyi sözleşmedir” mantığında ilerler. Örneğin kira sözleşmelerinde, ana konular ev sahibi-kiracı ilişkileri ile ilişkili olan kanunda düzenlenmiştir. Kira sözleşmelerinde bildirim süreleri, gerekli olan tamiratlar veya kiranın ödenmemesi durumunda yapılacaklara ilişkin hiçbir şey bulunmasa da, bunlar hâlen yasa nedeniyle güvence altındadır.
Ev/Daire Kiralama
Sabit bir süreyle bir daire veya ev kiralamak için yapılan sözleşme, olağan üstü durumlar haricinde süresinden önce feshedilemez. İş değiştirmek çoğunlukla olağanüstü bir durum değildir örneğin. Gurbetçilerimize, bu karmaşada kendilerine yardım edebilecek bir Alman avukatla görüşmelerini öneririz.
Saygıya ilişkin kanunlar
Almanya’da ülkenin veya eyaletlerinin renklerine, bayrağına, hanedan armasına veya ulusal marşına saygısızlık etmek, veya kamusal alanda bulunan ulusal bayrak veya sembolü kaldırmak, zarar veya veya şeklini değiştirmek cezai bir suçtur. Bir kişiye hakaret etmek de, özellikle kişi yasal yetki altında hizmet eden bir polis veya hakim gibi resmi bir görevliyse, cezai bir suç olabilir.
Gözaltı
Belli durumlarda Alman olmayan sanıkların ülkeden ayrılmalarını önlemek için pasaportlarına el konulabilir. Ciddi davalarda sanıklar duruşma öncesinde tutuk evine yerleştirilebilirler.
Kovuşturma
Alman cezai kovuşturmasının ilk aşaması, resmi bir iddianame için temellerin var olup olmadığını belirlemek için yapılan duruşma öncesi soruşturmasıdır. Savcının, temelin oluştuğunu belirlemesi üzerine dava, kürsüde bulunan hakimin kanıtın duruşma gerektirip gerektirmediğine karar vereceği uygun Alman mahkemesine gönderilir. Bu durum, bir hakimin kanıtlar mahkeme getirilene kadar bir davanın gerçekleri hakkında çok az veya hiç bilgi sahibi olmadığı A.B.D örneği ile belirgin bir şekilde zıtlık göstermektedir.
İfadeler & Kanıt
Alman duruşmalarında resmi “suçlu” veya “suçsuz” ifadeleri yoktur. Suçlanan bir taraf daha az ceza almak için suçlu olduğunu iddia edemez. Kulaktan dolma kanıt ve, belli şartlar altında, bulunmayan tanıkların ifadeleri bir Alman mahkemesinde pekâlâ birer kanıt olarak kabul edilebilir. Tanıkların katılımı ve kanıt üretilmesi zorunlu olabilir.
Avukatlar
Dava çok küçük veya cezalar tartışmasız olmadıkça, bir Alman avukatınızın olması akıllıca olacaktır. Sanıkların avukat tarafından temsil edilme hakkı, Alman kanunlarına göre dikkatle korunmaktadır. Sanığın bir yıl veya daha fazla cezalandırılacak bir suçla suçlandığı bazı durumlarda, Alman yasası, sanık istemese de bir avukat görevlendirecektir.
Avukat ücretleri davanın süresine ve davanın karmaşıklığına bağlıdır. Davanın bir günden fazla sürmesi veya çok itibarlı bir avukat tarafından temsil edilme durumunda oldukça yüksek olabilirler. Dava karmaşıksa, mahkeme masrafları da oldukça yüksek olabilir. Ceza davalarında sanık beraat ederse, mahkeme genellikle avukatlık ücretlerini öder.
Sanığı en iyi şekilde korumakla görevli olsa da, Alman avukatlar Amerikan veya İngiliz avukatların olduğu kadar mahkemede etkin değillerdir. Bir Alman duruşmasında, tanıkların ifadelerini avukat veya savcı değil, hakim alır. Savcı veya avukat, yalnızca hakim ifadeyi aldıktan sonra tanıkları sorgulayabilir. Amaç, inceleme ve çapraz inceleme yoluyla değil, doğrudan sorgulama yoluyla tanıklardan doğru bilgiyi elde etmektir.
Mağdur Hakları
Alman Ceza Muhakemeleri Kanunu, bir suçtan zarar gören mağdurlara veya haleflerine, yargılamaya müdahil veya özel savcı olarak katılma hakkı tanır. Müdahiller genel olarak avukatlar tarafından temsil edilirler ve davaya ilişkin delil üretebilmekle birlikte tanıkları da sorgulayabilirler.
Mahkumiyet
Sanığın hüküm giymesi durumunda, mahkeme genellikle yargılama öncesi tutukluluk süresini tamamını garanti altına alacaktır. Birçok suçta, ilk defa suç işleyenlere genellikle iki ila beş yıllık bir gözetim süresi uygulanmaktadır. Pratikte cezalar 15 yılı nadiren aşsa da, elbette ki suça göre hapis süreleri bir yıldan müebbete kadar değişebilmektedir.
Trafik, çevre, tüketicinin korunması ve haksız rekabet yasalarının ihlali nedeniyle para cezası alınabilir. Ayrıca, bir yasanın ihlalinde kullanılan nesnelere (örneğin bir arabaya) el konabilir.
Süren bir temyiz olmadıkça tutukluluk, duruşmada mahkeme kararının ilan edilmesinden hemen sonra başlar. Bu durumda temyiz reddedilmedikçe veya geri çekilmedikçe, yargılama yasal olarak etkin olmaz.
Temyiz
Alman kanunu sanıklar tekrar eden biçimde kovuşturulmasından veya çifte yargılamadan korumasına rağmen, savcılığın yanı sıra savunma da mahkeme kararını temyiz edebilir ve savcılığın bu itirazı çifte yargılama olarak kabul edilmez. Temyiz bildirimi, mahkeme kararının sözlü olarak ilan edilmesinden sonraki bir hafta içinde verilmelidir. Temyizi destekleyen kısa bir özet 30 gün içerisinde verilmelidir.